Przywilej lokacyjny

Przywilej lokacyjny wsi Ołpiny

Kazimierz, Król Polski, daje niejakim Janowi i drugiemu Janowi wieś Ołpiny celem osadzenia jej na prawie niemieckim magdeburskim i nadaje im urząd sołtysów, oznaczając przy tym ich uposażenia oraz obowiązki kmieci.

W imię Pańskie Amen. Co wielmożna królów powaga stanowiła zdziałać, powinno być mocne i stałe i otrzymać siłę wiecznej trwałości. Dlatego My Kazimierz, z łaski Boga król Polski, czynimy wiadomem wszystkim tak obecnym, jak potomnym mającym to pismo oglądać, że pragnąć pożytki królestwa naszego jak najbardziej poszerzyć i powiększyć, dajemy przezornym, mężom Janowi i drugiemu Janowi wszelaką moc założenia i urządzenia na wieczne czasy na prawie niemieckim, które się zwie magdeburskie, wsi w Ołpinie (in Olpina) na rzece zwanej Swepietnica i z obu stron tej rzeki, która to wieś czyli dziedzina (hereditas) będzie miała sto łanów w swoim obwodzie. Tym to Janowi i drugiemu Janowi nadajemy w wymienionej wyżej wsi sołtysostwo wieczystym i dziedzicznym, prawem mieć, posiadać, dzierżyć, sprzedać, darować i zamieniać tudzież obracać według swej i sukcesorów woli.

Owi sołtysi mają przede wszystkim odmierzyć dwa łany, dla kościoła tamże w Ołpinach (in Olpiny), które my temuż kościołowi dajemy na wieczne posiadanie, także dwa łany na wypędzenie trzody, co się skotnicą pospolicie zowie, z tytułu zaś lokacji wymienionej wsi dajemy wyżej wymienionym sołtysom i ich dziedzicom wieczyście cztery łany wolne i (każdy) szósty łan wolny, wolny staw rybny, gdziekolwiek w granicach wyżej wymienionej dziedziny może być założony, wolne młyny z ilukolwiek kołami mogą być zbudowane, jatkę (macellum) mięsną, szewską, kowalską, piekarską, czyli chlewną, cztery ogrody wolne, dwie karczmy wolne, łąkę na czterdzieści wozów. Będzie także wolno wyżej wymienionym sołtysom Janowi i drugiemu Janowi i ich potomstwu łowić ryby swobodnie w granicach wymienionej dziedziny, barcie dziać tylko na łanach samych sołtysów, dajemy także wyżej nazwanym sołtysom i ich potomkom wieczyście trzeci denar z sądów tak w wielkich, jak i małych sprawach, zachowując jedynie dla nas dwa (denary). Aby zaś wymieniona wieś mogła być tym prędzej osadzona, dajemy i udzielamy wszystkim kmieciom wymienionych wsi pełną wolność od daty niniejszego (przywileju) na lat dwadzieścia, od wszelkich opłat, poborów, składek i posług. Po jej upływie kmiecie co rok będą nam płacić zawsze na święty Marcin po osiem skojców groszy tytułem czynszu, a po wiardunku tytułem dziesięciny, komu się będzie należeć. Prócz tego zastrzegamy, że po upływie wolności wymienieni sołtysi i ich potomkowie będą nam obowiązani służyć na pospolite ruszenie z człowiekiem w hełmie, na koniu wartości sześć grzywien. Następnie na trzy sądy wielkie, które zwykły odprawiać się trzy razy w roku, jeden obiad sołtysi, a dwa obiady dadzą kmiecie, albo za każdy obiad zapłacą naszemu posłowi po sześć skojców.

Dajemy zaś wymienionym sołtysom i ich potomkom pełną moc sądzenia, wyrokowania i karania według wymogów tegoż prawa niemieckiego w sprawach głównych i kryminalnych, oraz wszelkich sprawach wielkich lub małych w wymienionej wyżej wsi lub poza nią, usuwamy bowiem od wymienionej wsi wszelkie prawa polskie, ciężary i uciążliwości, tak, że sołtysi wyżej wymienionej wsi i ich następcy nie mają odpowiadać przed nikłym zgoła tylko w naszym sądzie niemieckim, jedynie jeśliby byli pozwani naszym listem, kmiecie zaś wymienionej wsi są obowiązani odpowiadać według powyższego prawa przed sołtysami. Na której to rzeczy świadectwo kazaliśmy przywiesić naszą pieczęć do niniejszego (przywileju).

Dano w Bieczu w piątek przed dniem św. Wawrzyńca roku pańskiego tysiąc trzysta czterdziestego dziewiątego (1349) w obecności następujących świadków: Hermana, wielkorządcy Ziem krakowskiej i sandomierskiej, Henryka, kasztelana wiślickiego, Andrzeja, podkomorzego krakowskiego, Lassoty z Sadip (sic), Dobiesława podstolego i Krzesława z Szumska i innych wielu.

Źródło: Kodeks dyplomatyczny katedry krakowskiej św. Wacława, red. F. Piekosiński, T. 1: 1166-1366, Kraków 1874, s. 240-241; F. K. Solar z, Ołpiny – wieś w powiecie jasielskim, s. 348–349.